به طور کلی می‌توان آدم‌ها را به سه دسته تقسیم کرد. آنهایی که هر روز برای خود اهدافی را انتخاب می‌کنند؛ اما به آنها نمی‌رسند. آنهایی که اصلاً نمی‌توانند هدف انتخاب کنند و آنهایی که به صورت هدفمند زندگی می‌کنند. در این مقاله دسته اول و دوم را مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌دهیم. بنابراین در صورتی که نمی‌دانید چطور هدفگذاری کنید و به آن دست یابید؛ می‌توانید با خواندن مطالب گفته شده در این مقاله و آشنایی با یک تکنیک ساده به نام تکنیک هدفگذاری اسمارت (SMART) راه درست را انتخاب کرده و برای رسیدن به آن تلاش کنید.
چرا به اهدافمان نمی‌رسیم؟
به طور کلی افراد می‌توانند هدفهای مختلفی را برای آینده خود در نظر بگیرند. هدف‌هایی مانند بازیگر شدن، پولدار شدن، انتخاب رشته مناسب در دانشگاه، به دست آوردن یک کار خوب و پردرآمد و… نمونه‌هایی از اهداف مختلف در نظر گرفته می‌شوند. نکته‌ای که وجود دارد این است که بسیاری از اهداف در زندگی ما در حد یک آرزو باقی می‌مانند و نتیجه نمی‌دهند. حال سوالی که مطرح است این است که چرا برخی به اهداف خود نمی‌رسند؟ عدم دستیابی به هدف و رسیدن به نتیجه مطلوب در بسیاری از مواقع به دلیل عدم برنامه‌ریزی مناسب نیست! گاهی افراد در تعریف خود هدف مشکل دارند و این موضوع باعث می‌شود که نتوانند به هدفی که تعیین کرده‌اند دست یابند.
بنابراین ما در این مقاله قصد داریم تا تعریف درستی از هدف برای شما معرفی کنیم.
هدف چیست؟
در یک تعریف کلی و ابتدایی از هدف می‌توان اینطور بیان کرد که هدف در واقع خواسته، آرزو و یا نتیجه دلخواه در نظر گرفته می‌شود. که شما قصد دارید در آینده به آن دستیابید. از این رو برای به دست آوردن آن تلاش کرده و برنامه‌ها و اقدامات خاصی را در نظر می‌گیرید.
هدف‌ها انواع مختلفی دارند و می‌توانند کلی و جزیی باشند. همچنین می‌توانند بلندمدت و کوتاه‌مدت انتخاب شوند. به عنوان مثال معروف شدن برند یک هدف کلی در نظر گرفته می‌شود. که هدف جزئی آن افزایش ۱۰ درصدی ترافیک سایت برای سه ماه آینده لحاظ می‌شود.
از نکات بسیار مهم و حائز اهمیت در این زمینه این است که بفهمیم که آیا هدفی که انتخاب کرده‌اید درست است یا خیر؟ به نظر شما چرا گاهی در اول راه هدفی را انتخاب می‌کنیم و برای رسیدن به آن انگیزه داریم؛ اما پس از مدتی نسبت به آن ناامید می‌شویم؟ به نظر شما چگونه هدف گذاری کنیم که نتیجه خوب و مطلوبی داشته باشیم؟
تاریخچه‌ای از تکنیک هدفگذاری اسمارت
فیلسوف آمریکایی به نام آلبرت هابارت در اواخر قرن نوزدهم متوجه شد که بسیاری از مردم برای رسیدن به خواسته‌هایشان تلاش می‌کنند اما شکست می‌خورند. او دریافت که این موضوع به خاطر باهوش نبودن آنها و یا تنبلی در انجام کارهای شان نیست. در واقع مشکل این افراد عدم تمرکز بر روی اهدافشان در نظر گرفته می‌شود. از این رو مردم به روشی نیاز داشتند که بتوانند خواسته‌هایشان را پله پله مشخص کرده و انرژی‌شان را برای رسیدن به آن صرف کنند. همچنین از تمرکز کردن بر روی چیزهای پراکنده و حواشی صرف نظر کنند.
در نهایت و بالاخره در اواخر قرن بیستم روشی تحت عنوان تکنیک هدفگذاری اسمارت توسط جورج تی دوران معرفی شد. دوران مشاوری در حوزه مدیریت و مدیر یک شرکت در واشنگتن بود. مقاله‌ای را تحت عنوان “یک راه هوشمند برای نوشتن اهداف مدیریتی وجود دارد” در سال ۱۹۸۱ منتشر کرد. در این مقاله نکات و مطالب مفیدی در رابطه با تکنیک هدفگذاری اسمارت بیان کرده و آن را به عنوان یک روش انتخاب هدف معرفی نمود.
روش تکنیک هدف گذاری اسمارت (SMART) برخلاف اسمش یک روش هوشمند و عجیب نمی‌باشد. همچنین از یک الگوریتم پیچیده برای ارائه هدف و رسیدن به آن استفاده نمی‌کند. به طور کلی کلمه SMART دارای ۵ حرف می‌باشد که هرکدام از حروف آن دربرگیرنده یکی از ویژگیهای تکنیک هدف گذاری اسمارت می‌باشد. این پنج ویژگی عبارتند از:
- مشخص (Specific)
- قابل اندازه‌گیری (Measurable)
- در دسترس (Achievable or Attainable)
- مناسب و مرتبط (Relevant)
- زمان‌دار (Time-based or time bounded)
دوران متوجه شد که در صورتی که هدفی دارای این ویژگی‌ها باشد شانس دستیابی به آن و رسیدن به موفقیت افزایش میابد.
نکته
به طور کلی ویژگیهای یک هدف آن قدرها هم ثابت و غیرقابل انعطاف در نظر گرفته نمی‌شود. به عبارت دیگر در طول زمان، ویژگیهای تکنیک هدفگذاری اسمارت اضافه شده است. به عنوان مثال دو عمل ارزیابی و بازبینی ویژگی‌هایی هستند که بعدها به چشمی هدفگذاری اسمارت اضافه شده‌اند. به نظر من این عمل خود به خود روی اهداف پیاده می‌شوند. از این رو بهتر از کار را الکی پیچیده نکرده و سراغ اصل مطلب برویم.
معرفی ویژگیهای تکنیک هدفگذاری اسمارت
مشخص بودن (Specific)
با توجه به سه هدف مشخص شده در زیر به سؤال پاسخ دهید:
- قصد بهبود سایت را دارم.
- قصد افزایش بازدیدکننده‌های سایت را دارم.
- قصد دارم تا بازدیدکننده‌های سایتم به ۱۰ هزار نفر برسند.
سوالی که به وجود می‌آید این است که به نظر شما کدام یک از این اهداف واضح‌تر بوده و رسیدن به آن ساده‌تر است؟
همانطور که ملاحظه می‌کنید هدف آخر بسیار واضح‌تر بوده و خواسته ما را به روشنی بیان می‌کند. همچنین دقیقاً مشخص شود که نتیجه کار چه موضوعی باید باشد. بنابراین ذهن هم راحت می‌تواند بر روی آن تمرکز کند.
مشخص کردن هدف به ما می‌گوید که هدف باید دقیق و واضح در نظر گرفته شود. در واقع شما باید بدانید که از هدف خود چه چیزی را می‌خواهید و دقیقاً باید چه کار کنید.
در صورتی که هدف نهایی شما مشخص باشد، ذهن شما از آشفتگی نجات پیدا می‌کند. از این رو می‌توانید راحت‌تر برنامه ریزی کنید و به هدف خود دست یابید.
قابل اندازه‌گیری (Measurable) از ویژگیهای تکنیک هدفگذاری اسمارت
به طور کلی هدف باید به گونه‌ای انتخاب شود که بتوان آن را اندازه گرفت. در این صورت می‌توانید به راحتی متوجه شوید که کجای کار هستید و چند درصد از هدفتان را عملی کرده‌اید. به عنوان مثال دو هدف زیر را با یکدیگر مقایسه کنید:
- می‌خواهم سایتم بیشتر دیده شود.
- می‌خواهم سایتم تا آخر ماه بعد هزار نفر بازدیدکننده داشته باشد.
همانطور که ملاحظه می‌کنید مشخص است که هدف دوم به راحتی قابل اندازه‌گیری است. چرا که شما می‌توانید با ابزارهای مناسبی مانند Google analytics به راحتی تعداد بازدیدکنندگان خود را چک کنید. به عنوان مثال در صورتی که تا آخر این ماه موفق شوید ترافیک سایت خود را به ۶۰۰ نفر برسانید، ۶۰ درصد از راه را رفته‌اید. این موضوع باعث می‌شود که بدانید در کجای راه هستید و همچنین به شما انرژی می‌دهد تا بتوانید با انگیزه بیشتری ادامه مسیر را حرکت کنید.
قابل دست یابی (Achievable or Attainable)
از دیگر ویژگیهای تکنیکیک هدف گذاری اسمارت، قابل دسترس بودن هدف می‌باشد. منظورم از قابل دسترس بودن هدف این نیست که شما نمی‌توانید هدفهای بزرگ را در نظر بگیرید. اتفاقات شما می‌توانید بلندپرواز باشید. اما در این مسیر باید به طور واقع گرایانه ببینید. همچنین در نظر داشته باشید که آیا برای رسیدن به هدف مورد نظر خود، منابع و امکانات لازم را در اختیار دارید یا خیر؟ علاوه بر آن باید توانمندی‌های متناسب را در خود ایجاد کنید.
نکات مهم به هنگام انتخاب هدفهای بزرگ
توصیه می‌کنیم هدفی را انتخاب کنید که تخیلی و غیر واقعی نمی‌باشد. اهداف تخیلی از همان ابتدا تکلیفشان مشخص است و مردود اعلام می‌شوند. در رابطه با اهداف بزرگ باید بگویم که شما می‌توانید برای رسیدن به آنها از تکنیک خرد کردن و تجزیه اهداف بزرگ به هدفهای کوچکتر استفاده کنید. همانطور که می‌دانید رسیدن به اهداف کوچک راحت‌تر است. از این رو شما می‌توانید هدف بسیار بزرگ خود را به هدفهای کوچکتر تبدیل کرده و پس از رسیدن به هر کدام از این اهداف کوچک، برای خود جشن گرفته و یا جایزه‌ای به خود اختصاص دهید.
همانطور که می دانید هر راه طولانی از قدم‌های کوچک تشکیل می‌شود. از این رو شما می‌توانید به وسیله این ترفند، پیشرفت خود را احساس کنید. همچنین انگیزه بسیار زیادی به خود تزریق کنید. به عنوان مثال تصور کنید هدف نهایی شما قهرمانی جهان در رشته تکواندو باشد. این هدف برای کسی که تازه در کلاس‌های تکواندو ثبت نام کرده است هدف بسیار بزرگی در نظر گرفته می‌شود. از این رو این فرد ممکن است به دلیل طولانی بودن مسیر، انگیزه خود را از دست بدهد. در این حالت این فرد می‌تواند هدف بزرگ خود را به اهداف کوچک‌تری مانند زیر تبدیل کرده تا راه را برای خود هموار سازد:
- هدف اول: تمام کردن کلاس‌های آموزشی
- هدف دوم: مقام قهرمانی مسابقات استانی
- هدف سوم: قهرمانی کشور
- هدف چهارم: قهرمانی جهان
لازم به ذکر است که خرد کردن هدف کمک می‌کند که ناخودآگاه شما همه چیز را مرتب ببیند. از این رو نیازی نمی‌بیند که الان خود را با هدف نهایی مقایسه کند و نا امید شود. بلکه هدف الان را فقط با پله‌های بعدی مقایسه می‌کند. در این صورت انرژی و انگیزه گرفته و با روحیه بهتری ادامه راه را پیش می‌رود.
مناسب و مرتبط (Relevant) ویژگیهای تکنیک هدفگذاری اسمارت
توصیه می‌کنیم که هدفی را انتخاب کنید که با دیگر هدف‌هایتان هم خوانی داشته باشد. همچنین متناسب با شخصیت، نیاز و روحیات شما در نظر گرفته شود. برای آنکه بتوانید چنین هدفی را انتخاب کنید باید ابتدا از خود بپرسید آیا این همان چیزی است که شما می‌خواهید؟ همچنین با خود تصور کنید که در صورتی که به آن دست یابید تغییری در شرایط شما به وجود می‌آید و شما خوشحال می‌شوید؟ یا فقط چون بقیه از شما خواسته‌اند این هدف را انتخاب کرده‌اید؟
در نظر داشته باشید که پاسخ به این سؤالات تکلیف شما را برای رسیدن به هدف مشخص می‌کند. هنگامی که بتوانید به این سؤال پاسخ دهید متوجه خواهید شد که آیا هدف انتخابی شما با شخصیت، اهداف دیگر و روحیات شما همخوانی دارد یا خیر.
زمان‌دار (Time-based or Time bounded)
زمان دار بودن از دیگر ویژگیهای تکنیک هدفگذاری اسمارت در نظر گرفته می‌شود. به طور کلی اصلی وجود دارد که می‌گوید کارها به اندازه زمانی که دارید کش پیدا می‌کنند. بنابراین شما می‌توانید برای پشت گوش انداختن کارهایتان برای آنها دد-لاین و یا زمان مشخص در نظر بگیرید.
شاید برایتان این سؤال پیش بیاید که بهتر است برای هر کار چقدر زمان بگذارم؟ توصیه می‌کنیم زمانی را که مشخص می‌کنید معقول و منطقی در نظر گرفته شود. در واقع زمان انتخابی نه خیلی زیاد باشد که بازه و کارایی کارتان کم شود و نه خیلی فشرده انتخاب شود که وقت برای کارهای کوچک خود نیز نداشته باشید و مجبور شوید و کارهایتان را عقب انداخته و بد قول شوید.
برای درک بهتر و بیشتر دو هدف زیر را در نظر بگیرید:
- من می‌خواهم سایتم 1000 نفر بازدیدکننده داشته باشد.
- من می‌خواهم سایتم تا آخر این ماه 1000 نفر بازدیدکننده داشته باشد.
همانطور که ملاحظه می‌کنید در هدف دوم یک زمان مشخص وجود دارد. از این رو شما می دانید که باید در این زمان مشخص به تبلیغات بپردازید و مطالب مناسب و مفیدی در رابطه با بازاریابی و خدمات خود ارائه دهید. در واقع می‌توان اینطور بیان کرد که تکلیف شما در هدف دوم مشخص‌تر می‌باشد.
از ایجاد تغییر در اطرافتان نترسید
لازم به ذکر است که تکنیک هدفگذاری اسمارت همانند هر تکنیکی دیگری در دنیا دچار تغییر و تحولات می‌شود. از این رو شما باید هر چند وقت یک بار هدف خود را بازبینی و ارزیابی کنید. همچنین توصیه می‌کنیم از تجربه‌های خود و فیدبک دیگران مطالب و نکات مفیدی را بیاموزید و در مواقع مناسب اهداف خود را اصلاح کنید.
به طور کلی خواسته‌های افراد و همچنین شرایط اطراف دائماً در حال تغییر و تحول می‌باشد. از این رو ممکن است خواسته‌ای که دو سال پیش هدف شما بوده دیگر به کارتان نیاید. از این رو شما می‌توانید به کمک دو عمل ارزیابی و بازبینی، تغییراتی را در اهداف خود به وجود آورید. در این صورت تکنیک هدفگذاری اسمارت برایتان کامل‌تر خواهد شد و بهترین عملکرد را خواهد داشت.
مثالی از تکنیک هدفگذاری اسمارت توسط مدیران شرکتها
شرکت DollarSprout در زمینه مالی فعالیت دارد. جف پراکتر مالک مدیر تیم تولید محتوای این شرکت بیان کرده است که از تکنیک هدفگذاری اسمارت استفاده می‌کند تا امور خود را بهتر و روان‌تر پیش ببرد. او در ادامه گفته است که یکی از اهداف این شرکت این است که:
می‌خواهم در طول 2 ماه آینده ترافیک طبیعی سایتمان از موتور جست و جو را 10% افزایش دهم. قرار است این کار را با بهینه کردن محتوای سایتمان و ایجاد 10 بک‌لینک با کیفیت برای متن‌هایمان انجام دهیم.
برای بررسی و ارزیابی هدف او از ویژگیهای تکنیک هدفگذاری اسمارت استفاده می‌کنیم. درواقع در نظر می‌گیریم که آیا هدف او این ویژگی‌ها را دارد یا خیر:
- هدف مشخص است: افزایش 10 درصدی بر موتور جست‌وجو تا 2 ماه آینده
- قابل اندازه‌گیری است: ایجاد 10 بک‌لینک کاملاً قابل اندازه‌گیری است
- در دسترس است: اگر همه تیم با هم تلاش کنیم می‌توانیم به این هدف برسیم
- مناسب است: ترافیک موتور جست‌وجو مهم‌ترین منبع ترافیک برای کسب‌وکار ماست و مستقیماً بر موفقیت ما تأثیر دارد
- زمان‌دار است: در طول 2 ماه آینده باید به این هدف برسیم
همانطور که ملاحظه می‌کنید هدف این مدیر تولید محتوا بر اساس تکنیک هدف گذاری اسمارت در نظر گرفته شده است و شامل تمام ویژگیهای این تکنیک می‌باشد.
جمع بندی مطالب و نکات پایانی
با توجه به مطالب ارائه شده در این مقاله متوجه شدیم که می‌توانیم به راحتی به آرزوهایمان برسیم. همچنین یک هدف روشن برای آینده خود در نظر بگیریم. لازم به ذکر است که اهداف ناقص همیشه به عنوان یک خواسته باقی می‌مانند و به نتیجه نمی‌رسند. امیدواریم شما نیز بتوانید به کمک تکنیک هدفگذاری اسمارت اهداف مناسبی برای کسب و کار و بازاریابی خود اتخاذ کنید و برای رسیدن به آن تلاش کنید.
ممنون از اینکه تا انتهای مقاله با مجله محتوا یار همراه بودید. امیدوارم از مطالب گفته شده لذت برده باشید و مطالب برایتان مفید، آموزنده و کاربردی واقع شده باشند. شما می‌توانید با مراجعه به مقالات مرتبط از طریق لینک‌های زیر، اطلاعات بسیار مفید و مناسبی در رابطه با موضوعات مختلف به دست آورید. تا از این طریق به افزایش آگاهی و اطلاعات خود کمک شایانی کنید.
- ارزیابی موفقیت فروشگاه اینترنتی و 7 معیار برای آن
- طریقه ارسال کالا و زمان تحویل کالا در فروشگاه اینترنتی
- پیدا کردن رتبه سایت فروشگاهی در گوگل و الکسا به چه صورت انجام پذیر است؟
- آنالیز SWOT چگونه می‌تواند باعث متحول شدن کسب و کار شما شود؟
- روش‌های رهگیری مرسولات پستی هنگام خرید از فروشگاه‌های اینترنتی